အဲေအးရွားစံုစမ္းေရးအဖြဲ႕ေျဖၾကားရ မည့္ ေမးခြန္း ၁၀

ၾကမၼာငင္ခဲ့ေသာ အဲေအးရွားေလယာဥ္မွ ေသဆံုးခဲ့သူမ်ား၏အေလာင္းမ်ားကို အင္ဒိုနီးရွားတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား သယ္ေဆာင္လာစဥ္ (JUNI KRISWANTO/AFP)

အဲေအးရွားေလယာဥ္ QZ8501 ၏ အပ်က္အစီးအစအနမ်ားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိလိုက္ျခင္းက စံုစမ္း စစ္ေဆးသူမ်ားအေနျဖင့္ ၿဂိဳဟ္ဆိုး၀င္ခဲ့သည့္ ေလယာဥ္ေပၚပါသြား သူမ်ား၏ မိသားစု၀င္မ်ားအား ညႇိဳ႕ယူဖမ္းစားေနေသာ ေမးခြန္း မ်ားကို အေျဖေပးရန္အတြက္ ေျခလွမ္းႀကီးတစ္လွမ္းေရွ႕တိုးလွမ္းလိုက္သည့္သေဘာပဲ ျဖစ္သည္။
ေလယာဥ္ပ်က္က်ေအာင္ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲ?
ဒါက ေဒၚလာသန္းခ်ီတန္ ေမးခြန္းပဲ ျဖစ္သည္။ အေျဖကို မည္သူကမွ မသိေသးပါ။ ဤေလ ယာဥ္ တနဂၤေႏြေန႔အေစာပိုင္းက ေလေၾကာင္းလမ္းထိန္းသိမ္းေရး ဌာနႏွင့္ အဆက္အသြယ္ျပတ္ သြားခဲ့ၿပီးေနာက္ ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲ ဆိုသည္ကို သိရန္အတြက္ လေပါင္းမ်ားစြာ ရွည္ၾကာေကာင္းရွည္ၾကာ မည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈတစ္ရပ္က ေရွ႕ေလွ်ာက္တြင္ ရွိေနေတာ့မည္။အင္ဒိုနီးရွားအရာရွိမ်ား၏ အဆိုအရ အဆက္အသြယ္မ ျပတ္မီအခ်ိန္ တဒဂၤေလးအတြင္း ေလယာဥ္မွဴးသည္ ရာသီဥတု ဆိုးရြားမႈေၾကာင့္ ပိုျမင့္ေသာ အ ျမင့္ေပသို႔ ျမႇင့္တက္ေမာင္းႏွင္ရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ေတာင္းခံခဲ့ေသး သည္။ ေလယာဥ္သည္ ေလခြင္း အား ေခတၱရပ္တန္႔မႈကို ႀကံဳခဲ့ ရဟန္ရွိေၾကာင္း ကြၽမ္းက်င္ပညာ ရွင္အခ်ဳိ႕က ေျပာသည္။ ထို႔အျပင္ေလယာဥ္မွဴးမ်ားအေနျဖင့္ ေလ ယာဥ္အေနအထားႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ ေလယာဥ္ေပၚတပ္ဆင္ထား သည့္ စနစ္မ်ားမွ အခ်က္အ လက္မ်ားမရခဲ့ျခင္းျဖစ္ႏိုင္သကဲ့သို႔ ယင္းဧရိယာရွိ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ မိုး(သို႔) မိုးသီးမ်ားက ေလယာဥ္အင္ဂ်င္မ်ားကို ပ်က္စီးေစခဲ့သည္ ဟု ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားက လည္း ေျပာသည္။ ဘာျဖစ္ပြားခဲ့ သလဲဆိုသည္ကို နားလည္ရန္ အဓိကအရာမွာ ဘလက္ေဘာကစ္္ဇ္ဟု အမ်ားအားျဖင့္ သိထားၾကသည့္ ေလယာဥ္အခ်က္အလက္ ရီေကာ္ဒါႏွင့္ေလယာဥ္ေမာင္း မ်ား ထိုင္ခြင္အသံဖမ္းစက္တို႔၌ ပါရွိႏိုင္ေျခ ရွိသည္။
‘‘ဘလက္ေဘာက္စ္ကို ရတဲ့ အထိ အင္ဂ်င္ေတြ ဘာျဖစ္သြား ခဲ့သလဲဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိမွာမဟုတ္ဘူး’’ဟု ႏွစ္ေပါင္း  (၃၀) ၾကာအေတြ႕အႀကံဳရွိခဲ့သူ ေလ ယာဥ္မွဴးေဟာင္း ဘီလ္ဆေဗ့ဂ်္က စီအင္န္အင္န္အား ေျပာသည္။
အေလာင္းေတြကို ဘယ္လိုျပန္ရွာ ယူမလဲ?
ဒုကၡသည္မ်ားကို ျပန္လည္ ရွာေဖြယူျခင္းမွာ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါ၀င္ေနသူမ်ား အတြက္ ပထမဦးစားေပးအရာ ျဖစ္သည္။ ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚရွိ အေလာင္းမ်ားႏွင့္ အပ်က္အစီး အစအနမ်ားကို ျပန္လည္ဆယ္ယူ ရန္အတြက္ ဟယ္လီေကာ္ပတာ မ်ားက နိမ့္နိမ့္ပ်ံေပးႏိုင္သည္။ စစ္ေရယာဥ္မ်ားအေနျဖင့္လည္း ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ရွိ အပ်က္ အစီးမ်ား၌ အေလာင္းမ်ားပိတ္မိ ေနလွ်င္ ေရငုပ္ႏိုင္သည့္ ယာဥ္ မ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျပန္ သည္။
ေရမ်က္ႏွာျပင္ေပၚတြင္ ေပၚ ေနမည့္ ဒုကၡသည္အခ်ဳိ႕ရွိၿပီး ေရ ေအာက္ ေပ ၁၄၀ ခန္႔ (၄၃ မီတာ ခန္႔)အနက္ ဂ်ာဗားပင္လယ္ၾကမ္း ျပင္ရွိ ေလယာဥ္အပ်က္အစီးမ်ားတြင္ ပိတ္မိေနသူမ်ားလည္းရွိေၾကာင္း အေမရိကန္အမ်ဳိးသားသယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရး လံုၿခံဳေရးဘုတ္အဖြဲ႕ ၏ မန္ေနဂ်င္းဒါ႐ိုက္တာေဟာင္း ျဖစ္သူ ပီတာဂိုးလ္ဇ္က ဆိုသည္။ ေရအနက္က ေရငုပ္သမားတစ္ ဦး ငုပ္ဆင္းသြားႏိုင္သည့္ အေ၀း ဆံုးအကြာအေ၀းျဖစ္ေန၍ အ ေလာင္းမ်ားဆီ ေရာက္ရွိရန္မွာ ေရငုပ္သမားမ်ားအတြက္ စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု ၎က ဆိုသည္။ ေရငုပ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔ခႏၶာကိုယ္ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ေနသားတက်ျဖစ္ၿပီး ေရွ႕ဆက္ သြားႏိုင္ရန္ ကူညီေသာစနစ္မ်ား ကို အသံုးျပဳရေကာင္းျပဳရလိမ့္ မည္ ျဖစ္သည္။
‘‘အခ်ိန္ယူရလိမ့္မယ္။ အ ပ်က္အစီးေတြရွိတဲ့ေနရာကို ရွာ ရမယ္။ အဲဒါက တစ္ပတ္ဆယ္ ရက္ၾကာမွာ’’ဟု ဂိုးလ္ဇ္က ေျပာ သည္။
အေလာင္းေတြကို မည္သူမည္၀ါ ျဖစ္ေၾကာင္း ဘယ္လိုခြဲမလဲ?
ေဘာ္နီယိုကမ္း႐ိုးတန္းမွ ျပန္လည္ရွာေဖြဆယ္ယူခဲ့သည့္ အ ေလာင္းမ်ားကို ေနရာခ်ထားရန္ ႏွင့္ မည္သူမည္၀ါျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ရန္အတြက္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဆူရာဘာယာၿမိဳ႕ေတာ္ရွိ ေဆး႐ုံမ်ားက ျပင္ဆင္ေနၾက သည္။ ယင္းလုပ္ငန္းစဥ္ကို ကူညီသည့္အေနျဖင့္ ေလယာဥ္ေပၚပါသြားသည့္ ခ်စ္ရေသာ မိသားစုေဆြမ်ဳိးမိတ္ေဆြတို႔၏ ဓာတ္ပံုမ်ားယူေဆာင္လာရန္ႏွင့္ ဒီအင္န္ေအနမူနာမ်ားေပးရန္အတြက္ ေဆြမ်ဳိး မ်ားကို ေတာင္းဆိုထားၿပီး ျဖစ္ သည္။ သို႔ရာတြင္ ေလယာဥ္ေပၚ ပါသြားသူ ၁၆၂ ဦးစလံုး၏ အ ေလာင္းမ်ားကို ရွာေဖြျခင္းႏွင့္ မည္သူမည္၀ါေဖာ္ထုတ္ျခင္းမွာ ႀကီး မားသည့္လုပ္ငန္းႀကီးတစ္ရပ္ ပင္။ ထို႔အျပင္ အေလာင္းမ်ားအား လံုးကိုလည္း မေတြ႕ႏိုင္ေပ။
ျပန္လည္ရရွိထားသည့္ အေလာင္းတစ္ေလာင္းမွ အသက္ကယ္ အက်ႌ၀တ္ဆင္မထား။ အဲဒါက ဘာကိုျပႏိုင္သလဲ?
အဲဒါက ေလယာဥ္ဘာပဲျဖစ္ ခဲ့ျဖစ္ခဲ့ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႀကီး ျဖစ္ သြားခဲ့သည္ဆိုသည့္ သေဘာကို ျပႏုိင္သည္ဟု ဂိုးလ္ဇ္က ဆိုသည္။ခရီးသည္မ်ားအေနျဖင့္ အက်ႌ၀တ္ရန္အခ်ိန္ပင္ မရွိခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ ႏိုင္ေၾကာင္း အေမရိကန္သယ္ယူ ပို႔ေဆာင္ေရးဌာန စစ္ေဆးေရးအ ရာရွိခ်ဳပ္ေဟာင္းလည္းျဖစ္၊ ေရွ႕ ေနတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည့္ မာရီ ရွီယာဗိုက ေျပာသည္။
ခရီးသည္တစ္ဦးတေလမ်ား ရွင္ သန္လြတ္ေျမာက္ႏိုင္သလား?
တစ္ဦးတည္း ရွင္သန္လြတ္ ေျမာက္သူရွိခဲ့ဖူးသည့္ ေလယာဥ္ ပ်က္က်မႈမ်ား အတိတ္ကရွိခဲ့ဖူး ေၾကာင္း အေမရိကန္အမ်ဳိးသား သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးလံုၿခံဳေရး ဘုတ္အဖြဲ႕ ဥကၠ႒ေဟာင္းလည္း ျဖစ္၊ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီ ဥကၠ႒လည္းျဖစ္သည့္ ဒီဗိုရာဟားစ္မန္းက ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ယခု အဲေအးရွား QZ8501 ေလ ယာဥ္မွ ရွင္သန္သူတစ္ဦးဦးကို ရွာ ေဖြျခင္းမွာမူ မယံုႏိုင္ဖြယ္ရာျဖစ္ ေသာ၊ အလားအလာမရွိေသာ စိတ္မွန္းျဖစ္ႏိုင္ေျခတစ္ခုသာ ျဖစ္ လိမ့္မည္ဟု သူက ဆိုသည္။
ေရထဲမွာ ေလယာဥ္တစ္စီးရဲ႕ အရိပ္ကို ျမင္ေၾကာင္း ရွာေဖြသူ တစ္ေယာက္က ေျပာခဲ့သည္။ အဲ ဒါအမွန္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္မလဲ?
ထိုေျပာဆိုခ်က္သာ အမွန္ ဆိုပါက ရွာေဖြသူမ်ားအေနျဖင့္ ေလယာဥ္အခ်က္အလက္ ရီေကာ္ဒါကို ပိုၿပီးျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ျပန္ရွာ ေဖြရယူႏိုင္လိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရွီယာဗိုက ဆိုသည္။ ဆိုနာနည္း ပညာအကူအညီျဖင့္ဆိုပါက ေလ ယာဥ္ဘာျဖစ္ခဲ့သလဲဆိုသည့္ ျဖစ္ စဥ္ပါ၀င္ေသာ ရီေကာ္ဒါမ်ား ျပန္ လည္ရယူရန္မွာ အခ်ိန္မၾကာသင့္ ေၾကာင္း ေရငုပ္သက္ ႏွစ္(၃၀)အေတြ႕အႀကံဳရွိသူလည္း ျဖစ္၊ ေရငုပ္နည္းပညာမ်ားႏွင့္ ကိရိယာမ်ားဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူ လည္းျဖစ္သည့္ ေရငုပ္သမား တင္မ္ေတလာက ေျပာသည္။
ေလယာဥ္အပ်က္အစီးကို ဘယ္ လိုရွာၿပီး ဘယ္လိုဆယ္ယူမလဲ?
အပ်က္အစီးအစအနကို အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ပန္ကလန္ဘန္ ၿမိဳ႕ေတာ္၏ အေနာက္ေတာင္ ဘက္ ေရမိုင္ ၁၁၀ ခန္႔ရွိ ကရီမာ တာေရလက္ၾကား၌ ေတြ႕ရွိခဲ့ သည္။ ယင္းေနရာမွာ ေလယာဥ္ ကို ေနာက္ဆံုးအဆက္အသြယ္ရ ခဲ့သည့္ေနရာမွ ေျခာက္မိုင္ခန္႔ေ၀း သည္။
ေရအနက္ မီတာ ၂၀ မွ ၃၀ ၾကား (ေပ ၈၀ မွ ၁၀၀ ခန္႔)ရွိသည့္ထိုေနရာသို႔ ဆိုနာကိရိယာႏွင့္အ တူ ေရငုပ္သမားမ်ားႏွင့္ သေဘၤာ မ်ားကို ပို႔လႊတ္လ်က္ရွိေၾကာင္း အင္ဒိုနီးရွားရွာေဖြကယ္ဆယ္ေရး ေအဂ်င္စီအႀကီးအကဲ ဘမ္ဘန္ဆူ လစ္ယိုက ေျပာသည္။
မေလးရွားေလေၾကာင္းေလ ယာဥ္ MH370 ကို ရွာေဖြစဥ္က ကဲ့သို႔ပင္ ေလယာဥ္အခ်က္အ လက္ ရီေကာ္ဒါမ်ားကို အတိအ က်ေဖာ္ထုတ္ရန္ ႀကိဳးတြဲေလာင္းခ်သည့္ အသံလႊင့္အခ်က္ျပတည္ေနရာျပကိရိယာကို အသံုးျပဳႏိုင္သည္။
ေနာက္ဆံုးသိခဲ့သည့္ ေရဒါ ပြိဳင့္ႏွင့္ ယာဥ္အပ်က္အစီးအနီး စပ္ဆံုးတည္ရွိမႈက ေလယာဥ္ပ်ံ သန္းေနစဥ္ ပ်က္က်ၿပိဳကြဲမႈ မ ဟုတ္ေၾကာင္း၊ ေလယာဥ္သည္ ေရျပင္ကို ေလယာဥ္ကိုယ္ထည္ တစ္ခုလံုးျဖင့္ ေျပးေဆာင့္ျခင္းျဖစ္ ႏုိင္ေၾကာင္း ယူဆစရာျဖစ္ေစ သည္ဟု ရွီယာဗိုက ေျပာသည္။
ေရအနက္တိမ္ျခင္းကလည္း ယာဥ္အပ်က္အစီး၏ ေလးလံ သည့္ အပိုင္းအစမ်ားအေနျဖင့္ ၾကမ္းျပင္သို႔မေရာက္မီ ေ၀းေ၀းလံ လံလြင့္ပါေရြ႕လ်ားသြားႏိုင္ေျခမရွိဆိုသည့္ သေဘာသက္ေရာက္ ေနျပန္သည္။ ပ်က္က်မႈစံုစမ္းစစ္ ေဆးျခင္း၏ အပိုင္းတစ္ရပ္အေန ျဖင့္ ေလယာဥ္၏ ႀကီးမားသည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ ဆယ္ယူၾကမည္ ျဖစ္သည္။
အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေန သည့္ အစိတ္အပိုင္းမ်ား၏ တည္ ေနရာသည္ ေလယာဥ္ဘာျဖစ္ခဲ့ သလဲဆိုသည္ကို ေဖာ္ထုတ္ရာ၌ အေရးႀကီးသည့္ အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ သည့္အတြက္ အခင္းျဖစ္ရာေျမပံု ကို ပထမဆံုးခ်ျပရမည္ျဖစ္သည္။
ယခုထိရွာေတြ႕ထားသည့္ အစအ နမ်ားက ဘာကိုျပေနသလဲ?
အသက္ကယ္အက်ႌအခ်ဳိ႕ ႏွင့္ ေရျပင္ေပၚေပါေလာေမ်ာေန သည့္ ေလယာဥ္အေရးေပၚထြက္ ေပါက္တံခါးကို ျမင္လိုက္ရျခင္းကေရျပင္ကို ေလယာဥ္မေဆာင့္မီ ေလယာဥ္အမႈထမ္းမ်ားအေနျဖင့္ လံုၿခံဳေရးကိရိယာမ်ားကို အသံုးခ် ႏိုင္သည့္ အခ်ိန္ရွိခဲ့ရဲ႕လားဆို သည့္အေပၚ ေမးခြန္းမ်ားျဖစ္ေပၚ ေစခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အသံုးမခ်ရ ဘဲ အေရးေပၚထြက္ေပါက္တံခါး သို႔မဟုတ္ ေလထီးမ်ားထြက္က်ခဲ့ သည့္ အျခားေလယာဥ္ပ်က္က်မႈ မ်ားကို ျမင္ဖူးေၾကာင္း ရွီယာဗိုက ဆိုသည္။
‘‘ျဖစ္ရပ္အမ်ားအျပားမွာ မ ေတာ္တဆျဖစ္တဲ့ ေလယာဥ္ေရ ထဲမွာ ၿပိဳကြဲက်ဳိးပဲ့ျပတ္ထြက္သြား တဲ့အခါ အဲဒီလိုအရာေတြက အ စိတ္စိတ္အႁမႊာႁမႊာျဖစ္သြားၾက တာပါပဲ’’ဟု ၎က ေျပာသည္။
ဒုကၡသည္မ်ား၏ မိသားစုမ်ားအ တြက္ ေနာက္ထပ္ ဘာလာမလဲ?
ေလယာဥ္ေပၚပါသြားသူ မ်ား၏ မိသားစုမ်ားသည္ ေလ ယာဥ္အပ်က္အစီးကို ေတြ႕ရွိၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳခ်က္ႏွင့္ အတူ သူတို႔ေၾကာက္ရြံ႕စိုးရိမ္ေန ခဲ့သည့္ သတင္းကို အဂၤါေန႔က ရရွိခဲ့ၾကသည္။ အပ်က္အစီးရွာေဖြ ေရးအေၾကာင္း သတင္းစာရွင္း လင္းပြဲကို တိုက္႐ိုက္ၾကည့္႐ႈေနခဲ့ ၾကသည္။ ေရေပၚေပါေလာေမ်ာ ေနသည့္ အေလာင္းတစ္ခုျဖစ္ပံုရ သည့္အရာဆီသို႔ ခပ္နိမ့္နိမ့္ပ်ံသန္းသြားေနသည့္ ဟယ္လီေကာ္ပတာ တစ္စီးေပၚမွ ႐ိုက္ကူးထားေသာ ဗီဒီယိုကိုျမင္ၿပီးေနာက္ မိသားစုအခ်ဳိ႕မွာ မူးေမ့လဲကုန္သည္။ အျခားသူမ်ားက မ်က္ရည္လည္ရြဲျဖစ္ ကုန္ၾက၏။
အဓိကအခရာအခ်က္က စံု စမ္းစစ္ေဆးမႈ ဆက္လက္လုပ္ ေဆာင္ေနခ်ိန္တြင္ ေဆြမ်ဳိးမ်ားကို သတင္းေပးလိုရင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဟားစ္မန္းက ေျပာသည္။
‘‘သတင္းအခ်က္အလက္ကို မိသားစုနဲ႔မွ်ေ၀ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ် တာပါပဲ’’ဟု သူက ဆိုသည္။
လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တာ၀န္ယူ ထားရသူမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို႔ တြင္ အခ်က္အလက္မွန္မွန္ကန္ ကန္ရွိၿပီး အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီမွ် ေ၀ျခင္းအားျဖင့္ အမ်ားယံုၾကည္ လက္ခံႏိုင္မႈကို ထိန္းသိမ္းရန္ လည္း လိုအပ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။ထို႔အျပင္ အေလာင္းမ်ား ဆယ္ယူျခင္းကဲ့သို႔ စိတ္ပင္ပန္း ေသာကျဖစ္စရာ ျမင္ကြင္းမ်ားကို ထုတ္လႊင့္သည့္အခါမ်ဳိးတြင္ မိ သားစု၀င္မ်ားကို မီဒီယာေၾကာင့္ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရျဖစ္သြားျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္လည္း အေရးပါ သည္ဟု ဆိုသည္။ မတ္လက ျဖစ္ ပြားခဲ့သည့္ ထူးျခားဆန္းၾကယ္ ေသာ MH370 ေလယာဥ္ေပ်ာက္ ဆံုးမႈကဲ့သို႔ ေလေၾကာင္းေဘး အႏၲရာယ္မ်ဳိးတြင္ ခ်စ္ခင္ရသူတို႔ ကို ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရသည့္ ေဆြမ်ဳိးမ်ားအ ေပၚ ယခုအဲေအးရွားပ်က္က်သည့္သတင္း၏ သက္ေရာက္မႈကို လည္း ဟားစ္မန္းက ေထာက္ျပခဲ့ သည္။
အဲေအးရွား QZ8501 သည္ အခ်ိန္ဇယားအတိုင္းမဟုတ္ဘဲ ႏွစ္နာရီ ေစာၿပီး ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ထိုအ ေၾကာင္းအရာသည္ စံုစမ္းစစ္ ေဆးသူမ်ား ထည့္သြင္းစဥ္းစား မည့္အခ်က္လား?
ထိုအခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရွီယာဗိုက ဆိုသည္။ အခ်ိန္ဇယားသတ္မွတ္ ထားသည့္ ထြက္ခြာခ်ိန္မေရာက္ မီ ထြက္ခြာေသာ ေလယာဥ္တစ္ စီးဆိုသည္မွာ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုတြင္ မၾကားဖူးသည့္အ ရာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အျခား တိုင္းျပည္မ်ားတြင္လည္း မက်င့္ သံုးသည့္အရာမ်ဳိးဟုေတာ့ မဆို လိုေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
‘‘ကြၽန္မေမးမယ့္ ေမးခြန္းက ေတာ့ ရာသီဥတုနဲ႔ယွဥ္ၿပီး အႏုိင္ ယူဖို႔ သူတို႔ဘာလို႔ႀကိဳးစားေနခဲ့ ၾကတာလဲဆိုတာပါပဲ’’ဟု ရွီယာဗို က ဆိုသည္။
—Ref: CNN: 10 questions about the AirAsia Flight QZ8501 tragedy 
http://7daydaily.com/story/28270#.VKUQ9MnZGM8